BESPARING GEREALISEERD VAN MEER DAN 60%

Sinds 2012 huurt Saxenburgh AD matrassen, de ProMatt, bij Joerns Healthcare. In 2018-2019 zijn nieuwe basismatrassen, de Comfort Plus, bij Joerns aangeschaft. De investering heeft Saxenburgh veel opgeleverd en we nemen u graag mee in het verhaal. Elsina ten Cate (teammanager Revalidatie & Herstelzorg en Paramedische zorg OZ) en Rita Hunse (manager Ouderenzorg, revalidatie/herstelzorg, thuiszorg en behandeldienst) vertellen hier meer over.

Saxenburgh (SXB) is een brede organisatie met onder andere een ziekenhuis (Saxenburg Medisch Centrum) en 9 woonzorglocaties voor de ouderenzorg.

Wat is de reden dat er in het verleden al voor de ProMatt is gekozen?
Voorheen hadden we een luchtwisseldrukmatras en dit lag niet comfortabel. De matras was glad, men lag vervelend, voelde de hele matras heen en weer gaan en men ging ook glijden.
Dat is met de ProMatt niet het geval. Er ligt een dun laagje traagschuim voor het comfort bovenop de luchtcellen die gevuld zijn met schuim. De cellen worden omgeven door een stevige rand waardoor een transfer makkelijker te maken is, en het is een open systeem. Een open systeem houdt in dat als de druk in een cel te hoog wordt, de lucht uit de matras gaat en zich niet verplaatst binnenin de matras. Heeft de cel lucht nodig, dan zuigt de cel uit zichzelf weer lucht aan. Een optimale lage druk matras dus.
Ook kun je een pomp aansluiten op de matras om een wisseldruk te geven. Dit scheelt dan weer in een transfer. Wat als een heel groot voordeel wordt ervaren is dat de pomp tijdens het gebruik heel erg stil is, en je het gebruik van de pomp kunt afbouwen. De andere luchtwisselmatrassen konden we altijd alleen met pomp gebruiken. De ProMatt kun je heel goed zonder en ook met pomp gebruiken.

Wat was de reden in 2017 voor een aanbesteding voor nieuwe basismatrassen?
De kwaliteit van de basismatrassen was heel erg slecht. Er was ook nog nooit energie in gestoken om te kijken of we daar wat mee konden doen. Vanuit de decubituscommissie hebben we dit toen opgepakt en zijn gestart met de basismatras.
We wilden de kwaliteit een boost geven en hebben gekeken naar de indicator: decubitus. Vanuit de decubituscommissie hebben we vervolgens een plan gemaakt. Denk daarbij aan de bedden, inzet van matrassen, inzet pompen, goede voorschriften en goede scholing. En van daaruit hebben we met de aanbesteding een inhaalslag ingezet voor heel Saxenburgh.

Wat waren de belangrijkste eisen die jullie aan de basismatrassen hadden gesteld?
Naast decubitusscore, was comfort ook een hele belangrijke eis. We hebben bij SXB een lage decubitusscore en het was niet ons doel om die verder naar beneden te brengen. We hadden in de gaten dat de kwaliteit van de matrassen slecht was, maar matrassen hebben niet alleen te maken met decubitus. Het slechter slapen zou bijvoorbeeld ook een gevolg kunnen zijn van een slechte matras.
Wij wilden dus een inhaalslag maken. En dan moet je een aantal zaken meenemen, zoals infectiepreventie, wat is de leeftijd van de matrassen, aan welke kwaliteitseisen moeten de matrassen voldoen? Dit was de basis voor het Programma van Eisen.
In de internationale richtlijnen van decubituspreventie staat dat een preventief basismatras een minimale inzakking van 5 cm moet hebben. SXB heeft uiteindelijk gekozen voor 7 cm traagschuim, zodat er een nog betere drukverdeling is.

En het vele gebruik van de luchtwisselmatrassen, de ProMatt, was dat nog een belangrijk punt voor jullie?
Het hoge gebruik van de ProMatt was een gevolg van de slechte matrassen en dat is door Joerns zelf naar voren gebracht. Juist door de combinatie in het gebruik van een goede basismatras en de ProMatt, kun je het gebruik van de ProMatt naar beneden brengen. Dit hebben we meegenomen in de businesscase. Als we alle basismatrassen zouden vervangen, dan zou de inzet van de ProMatt, naar beneden moeten gaan.

Mede door middel van scholing en de digitale keuzehulpkaart van Joerns (welke matras zet je in bij welke decubitus categorie) hebben we hier bovenop gezeten.
Met alleen de aanschaf van nieuwe basismatrassen ben je er niet. Het hele programma er omheen: scholing, aandachtsvelders, de juiste hulpmiddelen en goede gesprekken erover, maakt dat je een goed kwaliteitsprogramma hebt voor de decubitus.

De insteek van Joerns, en dat merken wij ook, is niet om zo veel mogelijk decubitus matrassen op ons bordje te leggen en in te zetten, maar juist andersom! Dat we met elkaar kijken hoe je het comfort van de cliënten kunt waarborgen en hoe je de kosten kunt beheersen. Wie maak je er verantwoordelijk voor, hoe zet je het in de lijn op, hoe maak je de afspraken en heel belangrijk: de wondverpleegkundige moet in beeld zijn. Gewoon het totaalplaatje van de inzet van de matrassen.

De inzet van de AD-matrassen is bij SXB, na aanschaf van nieuwe basismatrassen, met ruim 60% gedaald. We zien ook dat het van belang is dat scholing e.d. onder de aandacht moet blijven. De gesprekken moeten regelmatig gevoerd worden. Alleen eenmalig een scholing, is niet voldoende. De scholing wordt 2 keer per jaar door de wondverpleegkundige in samenwerking met Joerns georganiseerd en dit moeten de aandachtsvelders verplicht minimaal 1 keer per jaar volgen. Aandachtsvelders moeten weten wat ze moeten doen. De juiste protocollen en gebruik van de keuzekaart hebben we enorm gestimuleerd binnen de ouderenzorg en revalidatie. De arts is hierin ook belangrijk. Het gaat dus opnieuw om het totaalplaatje.

Ook een stukje bewustwording is van belang. Als iemand in het ziekenhuis ligt is dit een hele andere situatie als dat iemand bij ons komt wonen of revalideren. Dan moet je weer opnieuw naar de decubitus kijken. Een cliënt in het ziekenhuis is kwetsbaarder. Iemand die bij ons komt wonen of revalideren is medisch stabiel. Dus niet klakkeloos de matras met pomp overnemen maar opnieuw kijken of een pomp nog wel nodig is of dat misschien een goede basismatras volstaat. Afbouwen is ook nog een keuze. Het kan namelijk zijn dat een cliënt veel waarde hecht aan de ProMatt matras met pomp. Wat ook goed gaat is als je het gebruik van dit matras bespreekt, langzaam afbouwt en dan teruggaat naar een basismatras.

Wat is er, naast de inzet, nog meer veranderd zoals reiniging en onderhoud?
We hebben extra matrashoezen gekocht, zodat we bij vervuiling van de hoezen deze kunnen wassen en drogen. Ook zetten we PVC-lakens in, die 100% van het vocht tegenhoudt. Deze worden na overlijden ingezet. Elke locatie gebruikt ze. Hierdoor zijn matraswissels niet meer nodig en de matras wordt goed beschermd. Dat dit nodig is bleek tijdens de eerste matrascontrole. Toen was heel duidelijk bij het openritsen van de hoes, dat er iemand was overleden op een matras. En dat wil je niet. Deze matras is toen ook direct afgevoerd. En daarom bevalt het PVC laken ook goed. De PVC hoes is makkelijk schoon te maken en is de mede de oplossing voor het behoud van de matrassen.

De aandachtsvelders binnen de afdeling controleren een keer per jaar steekproefsgewijs ca. 1 op de 10 matrassen op de afdeling. Dit is een goede graadmeter voor hoe goed we aan onderhoud en reiniging voldoen. We merken dat als we aangeven ergens tegenaan te lopen, dat het direct door Joerns wordt opgepakt.

Voor wat betreft de bewustwording binnen de teams. Men was nooit zo met matrassen bezig. De oude basismatrassen moesten we draaien, maar dat gebeurde nooit. En dat hoeft bij de nieuwe basismatras Comfort Plus van Joerns niet! Het is hygiënischer en ze bevallen hartstikke goed. Je wil net als thuis een goede matras hebben, die schoon is.
Alle matrassen, die de aandachtsvelders onlangs gecontroleerd hebben, zien er nog als nieuw uit. Ze zijn nu 5 jaar oud en halen zo ook de verwachte 10 jaar.

Met de Comfort Plus basismatras en de ProMatt matras kunnen we inzetten tot en met decubitus categorie 4. Dit scheelt het maken van matraswissels en transfers, dat ARBO-technisch natuurlijk ook prettig is. Ook worden hierdoor minder gebruikersfouten gemaakt. Naast meer comfort voor de cliënt is dat wat je wilt bereiken.

Naast de ProMatt zijn er nog “zwaardere” AD-matrassen verkrijgbaar bij Joerns en deze worden binnen SXB niet gebruikt.
De decubitusscore is bij SXB onder de 4% en daardoor is inzet van “zwaardere” matrassen niet nodig.
We zagen op een bepaald moment dat de decubitusscore op een locatie hoger was dan de andere locaties. Joerns heeft op die locatie meer instructie gegeven. De decubitusgraad is vervolgens gedaald en ook de inzet van de ProMatt matrassen.
De wekelijkse verhuuroverzichten zijn hierin dan ook erg belangrijk voor bewustwording en voor aansturing door de wijkmanagers.
De specialist ouderengeneeskunde is nog steeds verantwoordelijk voor het afbouwen van de pomp. Dit loopt nu goed bij SXB maar zou mogelijk ook overgenomen kunnen worden door een verpleegkundig team. Dit is nu niet aan de orde.

Beleid
Kijk naar het hele beleid wanneer je aan de slag wilt met de matrassen en aan preventie wilt doen.  Een commissie met goede afspraken en een goede samenwerking met Joerns zijn dan van belang, waarbij korte lijntjes relevant zijn. Met wekelijkse informatie waar je op kunt sturen. Maar ook meedenken op zeer korte termijn als dat nodig blijkt te zijn, zoals bijvoorbeeld stand-by van de ProMatt matrassen opheffen of juist uitbreiden. We kunnen aan de cijfers zien wanneer basismatrassen vervangen zijn en wanneer scholing is gegeven. Het gaat dus echt om het totaalplaatje. Matrassen moeten dus in een meerjarenplan worden meegenomen, want op deze manier levert het meer op en kan er geld naar bewoners en medewerkers. Het heeft 2 jaar geduurd om het plan er doorheen te krijgen, maar het rendement heeft zich bewezen.